Rozwój zielonej energii jest jednym z priorytetów współczesnej polityki klimatycznej, a wdrażanie ekologicznych rozwiązań energetycznych wiąże się z koniecznością przestrzegania coraz bardziej kompleksowych regulacji prawnych. W Polsce podstawy prawne dotyczące odnawialnych źródeł energii (OZE) reguluje m.in. ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (tzw. ustawa OZE) oraz liczne przepisy sektorowe. W artykule wyjaśniamy, jak zgodnie z prawem wdrażać ekologiczne rozwiązania, jakie są kluczowe regulacje oraz na co zwrócić uwagę, aby uniknąć problemów prawnych. § Zielona energia a prawo: Jak zgodnie z przepisami wdrażać ekologiczne rozwiązania?

‍

Zielona energia a prawo: Jak zgodnie z przepisami wdrażać ekologiczne rozwiązania?

‍

Podstawy prawne wdrażania zielonej energii

‍

Zielona energia w Polsce podlega regulacjom wynikającym zarówno z prawa krajowego, jak i unijnego. Ustawa o odnawialnych źródłach energii definiuje kluczowe zasady i mechanizmy wsparcia dla producentów OZE. Jednym z głównych celów jest realizacja zobowiązań wynikających z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2018/2001 w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (tzw. RED II).

‍

Kluczowe aspekty prawne:

Certyfikaty i systemy wsparcia – Przedsiębiorcy mogą korzystać z gwarancji pochodzenia, które potwierdzają, że energia pochodzi z OZE (art. 120 ustawy OZE).
Planowanie przestrzenne – Wdrożenie instalacji OZE wymaga zgodności z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, co jest kluczowe dla inwestycji takich jak farmy wiatrowe czy fotowoltaiczne.
Ochrona środowiska – Inwestorzy muszą przestrzegać przepisów o ocenach oddziaływania na środowisko, zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie.

‍

Orzeczenie TSUE z dnia 3 września 2020 r. (sprawa C-727/19) podkreśla, że państwa członkowskie są zobowiązane zapewnić wsparcie inwestycji w OZE w sposób spójny z celami środowiskowymi i klimatycznymi UE.

‍

Planowanie i przygotowanie inwestycji w OZE

‍

Każda inwestycja w zieloną energię wymaga starannego przygotowania pod względem formalnym.

‍

Krok 1: Ocena lokalizacji

Lokalizacja instalacji OZE musi być zgodna z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Przykładowo, w przypadku farm wiatrowych obowiązuje zasada 10H, zgodnie z którą odległość turbiny od zabudowań mieszkalnych musi wynosić co najmniej dziesięciokrotność wysokości wiatraka.

‍

Krok 2: Uzyskanie decyzji środowiskowej

Zgodnie z art. 59 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku, instalacje OZE często wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ). Dotyczy to m.in. dużych farm wiatrowych i fotowoltaicznych.

‍

Krok 3: Uzyskanie pozwolenia na budowę

Dla większości instalacji OZE, takich jak farmy wiatrowe, biogazownie czy większe instalacje fotowoltaiczne, niezbędne jest uzyskanie pozwolenia na budowę zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.

‍

W przypadku mniejszych instalacji, takich jak mikroinstalacje fotowoltaiczne (o mocy do 50 kW), pozwolenie na budowę nie jest wymagane, co znacznie ułatwia procedurę administracyjną. Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 16 Prawa budowlanego, ich montaż wymaga jedynie zgłoszenia do organu administracji architektoniczno-budowlanej.

‍

Krok 4: Rejestracja w systemie wsparcia

Aby inwestor mógł korzystać z systemów wsparcia, takich jak aukcje OZE czy gwarancje pochodzenia, konieczne jest zarejestrowanie instalacji w rejestrze prowadzonym przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE).

‍

Systemy wsparcia dla producentów zielonej energii

‍

Państwo oferuje szereg mechanizmów wspierających inwestorów w zielonej energii, które mają na celu zwiększenie opłacalności takich projektów.

‍

Aukcje OZE

System aukcyjny pozwala producentom zielonej energii na uzyskanie wsparcia finansowego w postaci zagwarantowanej ceny za energię elektryczną. W aukcjach mogą uczestniczyć zarówno nowi inwestorzy, jak i właściciele istniejących instalacji, którzy chcą rozszerzyć swoje moce wytwórcze.

‍

Przykładowo, zgodnie z art. 78 ustawy OZE, w aukcjach mogą uczestniczyć instalacje o różnej mocy, co sprzyja różnorodnym projektom, od małych farm fotowoltaicznych po duże biogazownie.

‍

Gwarancje pochodzenia

Zgodnie z art. 120 ustawy OZE, producent energii z OZE może ubiegać się o gwarancję pochodzenia, która jest certyfikatem potwierdzającym, że energia została wytworzona w sposób ekologiczny. Te gwarancje mogą być sprzedawane na rynku, generując dodatkowy dochód dla producenta.

‍

System prosumencki

Osoby fizyczne oraz małe i średnie przedsiębiorstwa mogą korzystać z systemu prosumenckiego, który umożliwia sprzedaż nadwyżki wyprodukowanej energii do sieci energetycznej. Zgodnie z art. 4 ustawy OZE, mikroinstalacje o mocy do 10 kW mają prawo do korzystania z uproszczonych zasad rozliczania energii.

‍

Obowiązki środowiskowe inwestorów w zielonej energii

‍

Realizacja projektów związanych z zieloną energią wiąże się z koniecznością przestrzegania wielu wymogów środowiskowych.

‍

Ocena oddziaływania na środowisko (OOŚ)

‍

Dla dużych instalacji OZE, takich jak farmy wiatrowe czy biogazownie, konieczne jest przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko (OOŚ). Proces ten obejmuje:

Analizę wpływu na środowisko naturalne, w tym na gatunki chronione i ekosystemy.
Konsultacje społeczne, które są wymagane w ramach procedury OOŚ.
Uzyskanie decyzji środowiskowej, która jest podstawą do dalszych działań inwestycyjnych.

‍

Gospodarowanie odpadami

‍

Inwestorzy, zwłaszcza w biogazowniach i instalacjach spalających biomasę, muszą przestrzegać przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, które określają zasady gospodarki odpadami powstającymi w procesie wytwarzania energii.

‍

Ochrona krajobrazu i terenów chronionych

‍

Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody, instalacje OZE nie mogą negatywnie wpływać na obszary chronione, takie jak parki narodowe czy obszary Natura 2000.

‍

Najczęstsze problemy prawne i jak ich unikać

‍

Mimo rosnącej popularności zielonej energii, inwestorzy często napotykają na różne przeszkody prawne i administracyjne.

‍

Konflikty z planowaniem przestrzennym

Brak zgodności projektu z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego może prowadzić do odrzucenia wniosku o pozwolenie na budowę. Aby tego uniknąć, warto przed rozpoczęciem inwestycji dokładnie przeanalizować miejscowe plany.

‍

Problemy z konsultacjami społecznymi

Duże projekty, takie jak farmy wiatrowe, często budzą sprzeciw społeczności lokalnych. Warto zainwestować w kampanie informacyjne i dialog z mieszkańcami, aby zminimalizować ryzyko protestów.

‍

Niewłaściwa dokumentacja środowiskowa

Niepełne lub niewłaściwie sporządzone raporty OOŚ mogą opóźnić proces inwestycyjny. Współpraca z doświadczonymi ekspertami środowiskowymi jest kluczowa dla uniknięcia takich problemów.

‍

Wdrażanie ekologicznych rozwiązań w energetyce to nie tylko odpowiedzialność wobec środowiska, ale również konieczność spełnienia licznych wymogów prawnych. Inwestorzy muszą mieć świadomość, że proces ten wymaga nie tylko znajomości przepisów, ale również staranności w przygotowaniu dokumentacji i realizacji projektów. Przestrzeganie obowiązujących regulacji, takich jak ustawa OZE, oraz współpraca z ekspertami prawnymi i środowiskowymi to klucz do sukcesu w sektorze zielonej energii. W ten sposób można nie tylko zminimalizować ryzyko prawne, ale również w pełni wykorzystać dostępne mechanizmy wsparcia.